12 eylül ne demek?

→ Bu madde 12 Eylül tarihiyle ilgilidir. Aynı gün yapılan darbe için 12 Eylül Darbesi'ne bakınız.

Olaylar

1331 - Fransa Kralı VI. Filip, Monako'yu Grimaldi ailesine iade etti. Aile bu tarihten beri aralıksız olarak (II. Dünya Savaşı'ndaki İtalyan ve Alman işgalleri hariç) Monako'da hüküm sürmüştür.
1937 - Dersim İsyanı'nın lideri Seyit Rıza teslim oldu. Seyit Rıza, yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.
1940 - Fransa'da 4 genç, 17 bin yıllık resimlerin bulunduğu Lascaux mağarasını keşfetti.
1943 - Benito Mussolini, Alman komandoları tarafından Gran Sasso'da tutuklu bulunduğu otelden kurtarıldı ve uçakla Viyana'ya getirildi.
1953 - Nikita Kruşçev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreterliği'ne seçildi.
1956 - 6-7 Eylül Olayları davası başladı.
1959 - Sovyetler Birliği, Luna 2 roketini aya fırlattı.
1963 - Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık antlaşması imzalandı.
1970 - Filistinli gerillalar; ABD, İsviçre, Birleşik Krallık ve Almanya'ya ait dört uçağı kaçırdılar. Gerillalar, uçaklardan üçünü Ürdün çölünde havaya uçurdular ve yolcuları rehin aldılar.
1975 - Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu, Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhine karar verdi.
1977 - 32. Uluslararası Halk Oyunları Yarışması, Fransa'nın Dijon kentinde yapıldı.
1980 - 12 Eylül Darbesi: Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve kuvvet komutanlarından oluşan Millî Güvenlik Konseyinin liderliğinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından emir komuta zincirine uyularak yönetime el koyuldu.
1993 - Akit gazetesi yayımlanmaya başladı.
1996 - Ankara'ın Batıkent semtinde meydana gelen bombalı saldırıda, Ankara'nın Beypazarı kütüğüne kayıtlı Serkan Geniş olay sırasında yaşamını yitirdi.
2006 - Diyarbakır'ın Bağlar beldesinde meydana gelen bombalı saldırıda, 8'i çocuk olmak üzere 10 kişi öldü ve 15 kişi de yaralandı.
2008 - Metallica'nın 9. stüdyo albümü Death Magnetic piyasaya sürüldü.
2010 - Anayasa değişikliği ile ilgili olarak anayasa değişikliği referandumu yapıldı. Sandıktan sonuç olarak "EVET" kararı çıktı.
2013 - Duman müzik grubu, Darmaduman albümünü çıkardı.

Doğumlar

1492 - Lorenzo di Piero de' Medici, Floransa yöneticisi ve Urbino Dükü (ö. 1519)
1494 - I. François, 1515 ile 1547 yılları arasında hüküm süren Fransa Kralı (ö. 1547)
1777 - Henri Marie Ducrotay de Blainville, Fransız bilim insanı (ö. 1850)
1852 - Herbert Henry Asquith, İngiliz siyasetçi (Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı yapmış) (ö. 1928)
1880 - H. L. Mencken, Alman asıllı Amerikalı gazeteci, denemeci, dergi editörü, yazar ve Amerikan kültürü eleştirmeni (ö. 1956)
1882 - Ion Agârbiceanu, Rumen yazar (ö. 1963)
1885 - Heinrich Hoffmann, Adolf Hitler'in resmi fotoğrafçısı ve yayıncısı (ö. 1957)
1888 - Maurice Chevalier, Fransız şarkıcı ve sinema oyuncusu (ö. 1972)
1894 - Kyūichi Tokuda, Japon komünist devrimci, siyasetçi ve hukukçu (ö. 1953)
1897 - Irène Joliot-Curie, Fransız bilim insanı (ö. 1956)
1902 - Juscelino Kubitschek, Brezilya'nın önde gelen politikacılarından (ö. 1976)
1913 - Jesse Owens, Amerikalı atlet (ö. 1980)
1914 - Desmond Llewelyn, Galli oyuncu (ö. 1999)
1921
- Stanislaw Lem, Polonyalı yazar (ö. 2006)
- Turgut Cansever, Türk mimar, şehir plancısı ve düşünür (ö. 2009)
1924 - Amilcar Cabral, Afrikalı ziraat mühendisi, yazar, marksist ve vatansever siyasetçi (ö. 1973)
1927 - Mathé Altéry, Fransız şarkıcı
1931 - Ian Holm, İngiliz oyuncu (ö. 2020)
1939 - Pablo McNeil, Jamaikalı eski kısa mesafe koşucusu ve şimdilerde kısa mesafe koşu antrenörü (ö. 2011)
1940 - Linda Gray, Amerikalı aktris, model ve yapımcı
1941 - Çetin İnanç, Türk rejisör
1943 - Michael Ondaatje, Kanadalı yazar ve şair
1944 - Barry White, Amerikalı şarkıcı (ö. 2003)
1945 - Milo Manara, İtalyan çizgi roman sanatçısı
1948 - Aziz Kocaoğlu, Türk siyasetçi (2004-2019 yılları arasında İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı)
1949
- Jeremy Cronin, Güney Afrika Komünist Partisi ve Afrika Ulusal Konseyi üyesi devlet adamı, siyasetçi, yazar ve şair
- İrina Rodnina, Rus eski sportçu
1951
- Bertie Ahern, İrlandalı siyasetçi
- Joe Pantoliano, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu
1952 - Neil Peart, Kanadalı müzisyen (ö. 2020)
- Gülsin Onay, Türk piyanist
- Zeynep Değirmencioğlu, Türk sinema oyuncusu
1956 - Leslie Cheung, Hong Konglu şarkıcı ve oyuncu (ö. 2003)
1957
- Hans Zimmer, Alman, film müziği bestecisi ve albüm yapımcısı
- Rachel Ward, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu
- Vojtěch Lindaur, Çek gazeteci, eğitimci ve müzik yapımcısı (ö. 2018)
1959 - Sigmar Gabriel, Alman siyasetçi
1961 - Mylène Jeanne Gautier, Fransız müzisyen
1962 - Sunay Akın, Türk şair, yazar, gazeteci ve araştırmacı
1964 - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (ö. 2015)
1965
- Ahmet Mümtaz Taylan, Türk oyuncu ve yönetmen
- Seden Gürel, Türk şarkıcı
1966 - Ben Folds, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1967 - Louis C.K., Amerikalı komedyen, oyuncu, yapımcı, yönetmen ve metin yazarı
1968 - Paul F. Tompkins, Amerikalı komedyen, oyuncu ve yazar
1969 - Ángel Cabrera, Arjantinli golfçü
1973 - Paul Walker, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1974 - Nuno Valente, Portekizli eski millî futbolcu
1976 - Maciej Żurawski, Polonyalı futbolcu
1978 - Ben McKenzie, Amerikalı oyuncu
1980 - Yao Ming, Çinli basketbolcu
1981 - Jennifer Hudson, Oscar ödüllü, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1982 - Zoran Planinić, Hırvat kökenli profesyonel basketbolcu
1984
- Akiko Niwata, Japon futbolcu
- Sevtap Özaltun, Türk oyuncu
1985
- Burak Aksak, Türk yönetmen, senarist ve dizi oyuncusu
- İsa Demir, İsveçli-Türk futbolcu
1986
- Alfie Allen, İngiliz oyuncu
- Yuto Nagatomo, Japon millî futbolcu
- Dimítrios Régas, Yunan kısa mesafe koşucusu
- Emmy Rossum, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1987 - Yaroslava Shvedova, Kazak tenisçi
1991
- Thomas Meunier, Belçikalı millî futbolcu
- Ece Seçkin, Türk şarkıcı
- Mike Towell, İskoç boksör (ö. 2016)
1992 - Shuma Kusumoto, Japon futbolcu
1993 - Resul Özgen, Türk futbolcu
1994
- RM, Güney Koreli rapçi
- Elina Svitolina, Ukraynalı tenisçi
1997 - Derin Yaya, Türk basketbolcu
1998 - Liam Walsh, İngiliz profesyonel ragbi birliği oyuncusu
1999
- Katarina Lazović, Sırp voleybolcu
- Choi Yoo-jung, Koreli şarkıcı ve rapçi

Ölümler

1185 - I. Andronikos, Bizans İmparatoru (d. 1118)
1362 - VI. İnnocentius; gerçek adı ile Étienne Aubert, Papa (d. 1282 ya da 1295)
1612 - IV. Vasili, Rus Çarı (d. 1552)
1764 - Jean-Philippe Rameau, Fransız barok besteci (d. 1683)
1819 - Gebhard Leberecht von Blücher, Prusyalı Generalfeldmarschall (d. 1742)
1869 - Peter Roget, İngiliz hekim ve dilbilimci (d. 1779)
1889 - Fustel de Coulanges, Fransız tarihçisi (d. 1830)
1906 - Ernesto Cesàro, İtalyan matematikçi (d. 1859)
1907 - İlia Çavçavadze, Gürcü edebiyatı ve siyasal yaşamının 19. yüzyılda en önde gelen adı (d. 1837)
1919 - Leonid Andreyev, Rus dışavurumcu yazar (d. 1871)
1941 - Eugen von Schobert, Alman general (d. 1883)
1961 - Carl Hermann, Alman Kristalografi profesorü (d. 1898)
1967 - Vladimir Bartol, Sloven yazar (d. 1903)
1968 - Tommy Armour, İskoç-Amerikalı golfçü (d. 1894)
1972 - William Boyd, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1895)
1974 - Bedri Böke, Türk asker ve binici (d. 1920)
1977 - Steve Biko, Güney Afrikalı halk önderi (ırk ayrımına karşı mücadele eden) (d. 1946)
1981 - Eugenio Montale, İtalyan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1896)
1990 - Mustafa Düzgünman, Türk ebru sanatçısı (d. 1920)
1992 - Anthony Perkins, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
1993 - Raymond William Stacy Burr, Kanadalı oyuncu (d. 1917)
1994 - Tom Ewell, Amerikalı oyuncu (d. 1909)
1994 - Boris Borisovich Yegorov, Rus kozmonot (d. 1937)
1995 - Jeremy Brett, İngiliz aktör (d. 1933)
1996 - Ernesto Beckmann Geisel, Brezilyalı asker ve siyasetçi (d. 1907)
2001 - Abbas Parmaksızoğlu,¹ Türk gazeteci ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin ilk üyelerinden
2003 - Johnny Cash, Amerikalı müzisyen (d. 1932)
2004 - Max Abramovitz, Amerikalı mimar (d. 1908)
2008 - David Foster Wallace, Amerikalı roman, deneme ve kısa öykü yazarı (d. 1962)
2009 - John Albert Kramer, Amerikalı tenisçi (d. 1921)
2009 - Norman Ernest Borlaug, Amerikalı tarım bilimci (d. 1914)
2010 - Claude Chabrol, Fransız film yönetmeni (d. 1930)
2012 - Tom Sims, Snowboard dünya şampiyonu ve aynı zamanda snowboard'un mucidi (d. 1963)
2012 - Christopher Stevens, Amerikalı diplomat ve avukat (d. 1960)
2012 - Sidney Watkins, İngiliz nörocerrah (d. 1928)
2013 - Ray Milton Dolby, Amerikalı Ses kayıt teknolojisi mucidi mühendis ve iş insanı (d. 1933)
2013 - Otto Sander, Alman oyuncu (d. 1941)
2014 - Atıf Muhammed Ebeyd, Mısırlı politikacı (d. 1932)
2014 - Salah El Mahdi, Tunuslu müzikolog, orkestra şefi, besteci, flütçü, müzik eleştirmeni ve hâkim (d. 1925)
2014 - Ian Paisley, Kuzey İrlandalı sadakatçi politikacı (d. 1926)
2016 - Ali Cevan, İranlı fizikçi (d. 1926)
2017 - Siegfried Köhler, Alman orkestra şefi ve klasik müzik bestecisi (d. 1923)
2017 - Edith "Edie" Windsor, Amerikalı LGBT hakları savunucusu (d. 1929)
2018 - Shlomo Aronson, İsrailli tarihçi ve siyaset bilimci (d. 1936)
2018 - Rachid Taha, Cezayirli şarkıcı (d. 1958)
2019 - Samiuela 'Akilisi Pōhiva, Tongalı siyasetçi (d. 1941)
2020 - Nevid Efkâri, idam edilen İranlı güreşçi (d. 1993)
2020 - Jean-Claude Annaert, Fransız bisiklet yarışçısı (d. 1935)
2020 - Joaquín Carbonell, İspanyol şarkıcı-söz yazarı, gazeteci ve şair (d. 1947)
2020 - Carlos Casamiquela, Arjantinli ziraat mühendisi ve bakan (d. 1948)
2020 - Didier Lapeyronnie, Fransız sosyolog ve akademisyen (d. 1956)
2020 - Azmi Muhammed Mücahid, Mısırlı voleybolcu (d. 1950)
2020 - Kâtip Şadi, Görele ilçesinin Derekuşçulu köyünde doğmuş kemençe ustası ve sanatçısı (d. 1932)